Zeszyt 1 (650) – tom 169 – Budując projekt ekologii chrześcijańskiej w duchu encykliki Laudato si’

lipiec – sierpień 2017

SPIS TREŚCI

Wprowadzenie – Stanisław Jaromi OFMConv
Zdzisław Józef Kijas OFMConv
Ochrona przyrody – wyzwania i edukacja. Konieczność nowej etyki solidarności
Niniejszy artykuł wskazuje na etyczne podłoże współczesnego kryzysu ekologicznego. Autor podkreśla, że same zmiany o charakterze prawnym nie rozwiążą problemów związanych z degradacją środowiska, jeśli nie nastąpi przemiana samego człowieka. Autor zestawia etykę paternalistyczną, którą cechuje postawa władzy i posiadania w stosunku do środowiska, z potrzebą etyki solidarności i odpowiedzialności. Odwołując się do encykliki papieża Franciszka Laudato si’, wskazuje na konieczność wprowadzenia nowego stylu życia opartego o wstrzemięźliwość. Proponowana przez papieża etyka świadomego i dobrowolnego ograniczenia własnych potrzeb materialnych ukazana jest jako nieodzowny warunek ludzkiego szczęścia i bycia w harmonii z otoczeniem.
Pokaż streszczenie
Ukryj streszczenie
Jerzy Brusiło OFMConv
Bogactwo Boga Stwórcy i ubóstwo człowieka ekologicznego. Nauczanie Kościoła i troska papieża Franciszka o wspólny dom
Niniejszy artykuł stanowi analizę nauczania papieża Franciszka zawartego w jego ostatniej encyklice Laudato si’ w kontekście globalnego kryzysu ekologicznego. Wychodząc od nauczania Kościoła w zakresie ochrony środowiska naturalnego, autor zestawia nauczanie papieża Franciszka na temat ubóstwa z postawą ubóstwa franciszkańskiego. W artykule ukazane zostały różne formy ubóstwa oraz jego ubogacający charakter poprzez odniesienie do Boga Stwórcy. Zastosowanie ubóstwa ekologicznego jako sposobu na przezwyciężenie kryzysu współczesnego świata wychodzi naprzeciw trosce papieża Franciszka o wspólny dom.
Pokaż streszczenie
Ukryj streszczenie
Marek Augustyn OFMConv
Franciszkańska teologia Eucharystii. Od św. Franciszka do Laudato si’
Niniejszy artykuł przedstawia franciszkańską teologię Eucharystii w tradycji katolickiej i encyklice Laudato si’. Ukazuje odkrywanie Eucharystii przez św. Franciszka oraz wpływ tego sakramentu na przeżywanie wiary Świętego. Autor podkreśla zaufanie i szacunek św. Franciszka do kapłanów jako szafarzy Eucharystii, a także jego wierność Kościołowi wobec szerzących się ówcześnie herezji. Następnie przedstawione są kwestie dotyczące Eucharystii jako pamiątki, uobecnienia wydarzenia zbawczego. Artykuł prezentuje również nauczanie św. Bonawentury na temat Eucharystii, a także nawiązania do myśli franciszkańskiej zawarte w encyklice papieża Franciszka Laudato si’.
Pokaż streszczenie
Ukryj streszczenie
Jacek Poznański SJ
Ekologia w kontekście miłosierdzia. Uczynki miłosierne względem stworzenia
W artykule wysuwana jest teza, według której chrześcijańska nauka o ekologii winna być zakorzeniona w rzeczywistości Bożego miłosierdzia. W celu jej uzasadnienia przywoływane jest nauczanie trzech ostatnich papieży: Jana Pawła II, Benedykta XVI i Franciszka. Z tej perspektywy omawiane są szczegółowo dwa nowe „ekologiczne” uczynki miłosierdzia. Sformułował je papież Franciszek w swoim pierwszym orędziu na Dzień Modlitw o Ochronę Stworzenia. Są one owocem stopniowego wypracowywania całościowego chrześcijańskiego podejścia do problematyki ekologicznej. W artykule wskazuje się na ich znaczenie i rolę dla właściwego rozumienia tradycyjnych uczynków miłosierdzia oraz chrześcijańskiej duchowości i życia.
Pokaż streszczenie
Ukryj streszczenie
Stanisław Jaromi OFMConv
Ekologia integralna. Kompleksowa odpowiedź na kryzys ekologiczny
Globalny kryzys ekologiczny zmusza do refleksji, jak wielkie i głębokie powinny być zmiany, aby Ziemia dalej była gościnnym, cennym i różnorodnym domem dla wszystkich jej mieszkańców. Artykuł pokazuje skrótowo analizy tzw. megatrendów, multidyscyplinarny kształt ekologii i ekologii człowieka zmierzający do ciągle aktualizowanej analizy miejsca człowieka w przyrodzie oraz filozoficzne źródła pęknięcia relacji człowiek – przyroda. Katolicką próbą odpowiedzi na kryzys są propozycje: ecologia humana Jana Pawła II oraz ekologia integralna papieża Franciszka. Wydana w 2015 r. encyklika Laudato si’. W trosce o wspólny dom podsumowuje bogaty dorobek Kościoła na temat kwestii ekologicznej, prezentuje integralną wizję stworzonego świata i koncepcję rozwoju społecznego, który jest zharmonizowany z przyrodą oraz projekt alternatywnego rozumienia jakości życia poprzez zrównoważony styl życia unikający obsesji na tle konsumpcji.
Pokaż streszczenie
Ukryj streszczenie

Studia i refleksje

Ks. Józef Mandziuk
Thomas Merton (1915–1968). Amerykański reformator życia monastycznego
Artykuł zawiera refleksje na temat życia i twórczości Thomasa Merona (1915-1968), amerykańskiego trapisty. Współcześni widzieli w nim artystę, mistyka, teologa, poetę ekumenistę i aktywistę pokojowego. Jego pisma znajdowały czytelników wśród ludzi świeckich, studentów teologii i mnichów. Każdy usiłował skorzystać z ogromnego dorobku pustelnika z opactwa Gethsemani. Pod wpływem Soboru Watykańskiego wyznaczał on styl życia kontemplacyjnego współczesnego mnicha. Dla wielu stał się przykładem, jak można połączyć życie kontemplacyjne, pełne wyrzeczeń i surowości, z otwarciem na świat i jego dobrodziejstwa. Ponadto mnich z Kentucky przyczynił się do powstania i rozwoju dialogu między monastycyzmem wschodnim i zachodnim.
Pokaż streszczenie
Ukryj streszczenie
Przemysław Kaleta
Arcybiskup gnieźnieński Janisław – Korab czy Synkot-Doraj? O pewnej hipotezie Janusza Bieniaka
Arcybiskup gnieźnieński Janisław był jedną z najważniejszych postaci pierwszej połowy XIII wieku. Koronował w Krakowie Władysława Łokietka, tworząc przy okazji nową tradycję. Herb Janisława jest nadal nieznany, ale na podstawie jego pieczęci Janusz Bieniak, twierdził że pochodził on z rodu Synkot-Doraj. Jednak owe pieczęci nie zawierają żadnych znaków herbowych. Niniejsza praca będzie próbą ustalenia jego herbu, oraz odpowiedzią na pytanie, czy na podstawie pieczęci, nie zawierających znaków herbowych, można ustalić czyjeś pochodzenie.
Pokaż streszczenie
Ukryj streszczenie
Marek Marczewski
Ruch Światło-Życie Oblubienicą Chrystusa: Kościół żywy
Sługa Boży ks. Franciszek Blachnicki (1921-1987) jest założycielem ruchu eklezjalnego Światło-Życie, który z racji swego charyzmatu jest związany z realizacją swej posługi w parafii, posługując w liturgii słowa, sakramentów i miłości (caritas). Na jego strukturę składają się trzy dzieła: Oaza Dzieci Bożych, Oaza Niepokalanej (dziewczęta) i Oaza Nowego Życia (chłopcy), Oaza Rodzin – Domowy Kościół. Jak zaświadczył jego Założyciel „Ruch nosi w sobie i pielęgnuje jako największą swoją tajemnicę i źródło swojej żywotności – tajemnicę Niepokalanej, Matki Kościoła. Jest to tajemnica Osoby całkowicie przez miłość oblubieńczą oddanej Chrystusowi-Oblubieńcowi, szczególnie w godzinie krzyża, osoby, która mocą tego oddania stała się Matką Wszystkich Żyjących, Matką Kościoła. Jako Oblubienica i Matka jest Ona zarazem typem Kościoła-Oblubienicy i Matki. Dążenie do odtwarzania postawy Niepokalanej w Jej oddaniu się Chrystusowi w wierze i miłości, jest istotnym dążeniem Ruchu i przez realizację tego dążenia staje się »oazą Nowego Życia«, Kościołem żywym i życiodajnym” (F. Blachnicki. List z Boli-wii. W: Charyzmat i wierność. Do Ruchu Światło-Życie z Obczyzny 1981-1984. Carlsberg 1985 s. 74).
Pokaż streszczenie
Ukryj streszczenie
ks. Łukasz Dymora
Rady ewangeliczne w nauczaniu biskupa Wacława Świerzawskiego
Artykuł omawia kwestię rad ewangelicznych wybieranych przez człowieka jako styl życia – styl Chrystusowy. W każdym punkcie zostają przeanalizowane biblijne podstawy konkretnej rady ujęte w nauczaniu Biskupa Wacława; zobaczyć można, jak konkretna rada wpływa na jednostkę, wybierającą ją jako styl życia oraz przedstawiony został ich wymiar wspólnotowy. W pierwszym rozdziale zostanie podjęta próba ukazania znaczenia ubóstwa jako formy oczyszczenia serca od nieuporządkowanych przywiązań do rzeczy, osób i skierowania swojego zaufania względem Boga. Rozdział drugi przedstawia znaczenie rady czystości. W Kazaniu na Górze Jezus wygłasza pochwałę ludzi czystego serca i stwierdza, że oni „Boga oglądać będą”. W rozdziale trzecim ukazana została ewangeliczna rada posłuszeństwa. Uniżenie i cierpienie było dla Chrystusa szkołą posłuszeństwa swojemu Ojcu. Chociaż, będąc Synem Bożym, nie był poddany woli Ojca w automatyczny sposób, to jednak Jego posłuszeństwo było owocem osobistej decyzji podjętej w wolności.
Pokaż streszczenie
Ukryj streszczenie
Tomasz Czura
Estetyczny wymiar antropologii papieża Franciszka. Rozważania na kanwie adhortacji apostolskiej Evangelii gaudium
Artykuł niniejszy dotyczy jednego z aspektów antropologii papieża Franciszka, mianowicie piękna człowieka. Antropologia estetyczna Franciszka zorientowana jest na ukazaniu harmonijnego współistnienia w człowieku antynomii. Z jednej strony bowiem powołaniem człowieka jest transcendencja, a z drugiej jego zadanie polega na działaniu w historii po to, by zapanowało królestwo Boże na ziemi. Blask antynomii, w której zaznacza się napięcie eschatologiczne miedzy „już” dokonanym zbawieniem a „jeszcze nie” dopełnioną jego postacią, harmonizuje się w moralnym działaniu człowieka. Moment estetyczny przechodzi wówczas w moment moralny. Człowiek poprzez swoje działanie, w decyzji moralnej, rozwiązuje estetyczną antynomię, polegającą na jednoczesnym byciu uczestnikiem przyrody i historii i powołaniem do transcendowania doczesności.
Pokaż streszczenie
Ukryj streszczenie
Ks. Maciej Flader
Media społecznościowe przestrzenią realizacji nowej ewangelizacji
Media społecznościowe jawią się jako użyteczne narzędzie ewangelizacji. Kościół począwszy od Soboru Watykańskiego II doceniał wartość mediów i z czasem widział w nich narzędzie, które należy wykorzystywać w celach ewangelizacyjnych. Szczególnie orędzia Ojca Świętego na Światowy Dzień Środków Społecznego Przekazu ostatnich lat, podjęły temat mediów społecznościowych. Same media społecznościowe definiuje się jako platformę technologiczna, dzięki której dokonuje się wymiana muzyki, obrazu i poglądów. Do istoty funkcjonowania mediów społecznościowych należy tworzenie profilu użytkownika, tworzenie listy znajomych oraz udostępnianie i wymiana swoich poglądów i ogólnych informacji o świecie. Sposób funkcjonowania mediów społecznościowych domaga się roztropnej obecność Kościoła w tzw. cyfrowym kontynencie. Kościół jest już obecny na mediach społecznościowych, nie mniej wciąż wymaga się od niego coraz to większego wysiłku w dziele nowej ewangelizacji mediów społecznościowych.
Pokaż streszczenie
Ukryj streszczenie

Sprawy kościelne i duszpasterskie

Człowieka nie można do końca zrozumieć bez Chrystusa (materiały liturgiczne)

Przegląd bibliograficzny

Edyta Stein. Godność człowieka, red. J. Machnacz, Wrocław 2016 – Jerzy Tupikowski CMF
Duszpasterstwo rodzin w teorii i praktyce, red. A. Pryba, Poznań 2016 – ks. Janusz Gręźlikowski
Via Crucis. Droga Krzyżowa. Historia i duchowość nabożeństwa oraz antologia współczesnych rozważań, red. R.S. Pujsza, Warszawa 2017 – Eugeniusz Sakowicz
Arkadiusz Gudaniec, U podstaw jedności bytowej człowieka. Studium z metafizyki osoby, Lublin 2016 – ks. Rafał Szprync
Piotr Oczko, Miotła i krzyż. Kultura sprzątania w dawnej Holandii, albo historia pewnej obsesji, Kraków 2013 – Piotr Koprowski
Ius connubii – ochrona i ograniczenia w prawie międzynarodowym, polskim i kanonicznym, red. W. Góralski, Płock 2016 – ks. Janusz Borucki
Na obraz i podobieństwo Boże. Z Księdzem Arcybiskupem seniorem Marianem Gołębiewskim rozmawia ks. Henryk Szareyko, Wrocław 2016 – K.R.
Teresa Leonarda Kuniszewska, Pedagogia i apostolstwo błogosławionej Bolesławy Lament (1862–1946), Lublin 2016 – ks. Edward Walewander